Lý giải chứng bệnh khiến nam thanh niên 27 tuổi ở Bình Dương nuốt 1kg lưỡi dao, đinh, móc đồ

Sau 2 tiếng phẫu thuật, các bác sĩ tại Bệnh viện Quân y 175 lấy ra khoảng 1kg kim loại với đủ thứ vật dụng đã bắt đầu han gỉ từ bụng bệnh nhân nam 27 tuổi.

 

ly-giai-chung-benh-khien-nam-thanh-nien-27-tuoi-o-binh-duong-nuot-1kg-luoi-dao-dinh-moc-do

Trên giường bệnh, một người đàn ông đang rên rỉ đau đớn, anh ôm bụng và không ngừng kêu đau từ hơn một tháng trước. Các bác sĩ vô cùng ngạc nhiên khi nhìn vào phim Xquang, ở đúng vị trí dạ dày, có vô số vật dụng kim loại tụ thành đám.

Người đàn ông đó 27 tuổi sống ở Bình Dương.

Khoảng 3 tháng trước, người đàn ông này bắt đầu ăn các vật sắc nhọn như đinh, bấm móng tay, thìa, kẹp giấy. Càng ngày càng thích ăn hơn. Nhưng kèm với đó là những cơn đau bụng vùng thượng vị, ăn uống khó tiêu, người mệt mỏi và gầy sút cân.

Đau quá không chịu được, anh đi khám tại tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương, sau đó chuyển Bệnh viện Quân y 175. Tại đây, bệnh nhân được phẫu thuật, sau 2 tiếng bác sĩ lấy ra khoảng 1kg kim loại với đủ thứ vật dụng đã bắt đầu han gỉ.

ly-giai-chung-benh-khien-nam-thanh-nien-27-tuoi-o-binh-duong-nuot-1kg-luoi-dao-dinh-moc-do

ly-giai-chung-benh-khien-nam-thanh-nien-27-tuoi-o-binh-duong-nuot-1kg-luoi-dao-dinh-moc-do

Câu chuyện "kinh dị" này được các báo vừa đăng tải trong ngày 17 tháng 1, đó là một ca lâm sàng điển hình, y học gọi là rối loạn pica.

Chứng bệnh pica kì quái này là gì?

Pica là thói quen ăn những thứ mà người bình thường không ăn. Từ xưa đến nay, những ghi chép về pica không phải là hiếm.

Pica là chứng rối loạn ăn uống liên quan tới tâm lí, người mắc chứng này sẽ thích ăn những vật không phải thực phẩm và không có chất dinh dưỡng.

Pica khiến mọi người cảm thấy kì lạ.

Vì sở thích lựa chọn đồ ăn kì lạ, thời xa xưa, người mắc chứng này luôn bị coi là ma quỷ hoặc do quỷ đói gây ra. Đến thế kỉ thứ 13, hiện tượng thích ăn những thứ khác lạ đã được người Hy Lạp và La Mã mô tả trong các tài liệu bằng tiếng Latin. Tuy nhiên, phải đến năm 1563, tình trạng bệnh lí này mới được mô tả trong các tài liệu y học. Ở Nam Mỹ vào thế kỷ 17, nô lệ da đen thường ăn đất để bổ sung khoáng chất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giữa thế kỷ 16 và 20, sự thích ăn những thứ bất thường được coi là một triệu chứng của bệnh khác chứ không phải là một bệnh riêng biệt, nghĩa là một đứa trẻ thích ăn kim loại chẳng hạn thì đó có thể là do căn bệnh thalasimia do thiếu máu.

Đến tận năm 1994, Ấn bản số 4 Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần xuất bản tại Hoa Kỳ đã công nhận đây là một rối loạn liên quan đến tâm thần với tên gọi pica. Ấn bản số 5, những rối loạn pica đã phân theo thể có liên quan đến chức năng ăn uống. Theo nghĩa này, pica được coi là chứng bệnh cần điều trị.

Chữ pica phát âm là (/paɪ kə/ PIE -kuh), có nguồn gốc từ tiếng Latinh, pica có nghĩa là chim ác, một loài chim ăn tạp sống ở thời kì cổ đại, chúng có thể ăn tất cả mọi thứ.

Pica hay gặp ở trẻ em và người trẻ, nhưng phải từ 2 tuổi trở lên, biểu hiện thích ăn những đồ vật lạ không có chất dinh dưỡng kéo dài trên 1 tháng.

ly-giai-chung-benh-khien-nam-thanh-nien-27-tuoi-o-binh-duong-nuot-1kg-luoi-dao-dinh-moc-do

Tại sao chứng bệnh pica không xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi?

Bởi vì, từ lúc sơ sinh cho đến khi 2 tuổi, đứa trẻ sử dụng miệng để nhận biết thế giới. Nói chung ở thời kì này, trẻ có thể cho bất cứ thứ gì vào trong miệng.

Nhưng khi đứa trẻ đã qua 2 tuổi thì phải cẩn thận. Trường hợp người đàn ông ở Trùng Khánh (Trung Quốc) là ví dụ. Anh ta thích ăn đất tường nhà từ lúc 5 tuổi. Càng lớn, lượng đất ăn càng tăng lên, mặc cho gia đình thuyết phục thế nào thì mỗi tuần anh vẫn phải đi tìm bức tường nào đó để khoét, những lỗ hổng lớn trên bức tường luôn trở thành nỗi ám ảnh.

Pica cũng xảy ra với những thói quen ăn uống kì dị theo văn hóa cộng đồng. Trường hợp của cô Sheila, người Cameroon hiện đang là sinh viên đại học ở Pháp là ví dụ, cô rất thèm được ăn đất quê nhà. Sheila ăn đất từ lúc 6 tuổi, cũng giống bao người dân Cameroon khác, cô không thể ngừng ăn nó mặc dù sống ở Pháp thói quen ăn uống như vậy bị coi là bẩn thỉu.

Thói quen ăn đất gọi là pica thể geophagia, nó không chỉ xảy ra ở châu Phi, mà còn bắt gặp ở nhiều quốc gia khác như Argentina, Iran và Namibia; ăn đất chủ yếu là phụ nữ có thai và trẻ em.

Tại đất nước Kenya, bất cứ nơi đâu cũng mua được đất, ít tiền thì mua đất nhạt nhẽo, nhiều tiền mua đất với đủ thứ hương vị, có thêm cả tiêu đen, thêm bạch đậu và muối.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, pica phổ biến hơn ở trẻ em, phụ nữ có thai, nhóm người thuộc tầng lớp kinh tế xã hội thấp, trẻ em bị khuyết tật phát triển (ví dụ trẻ tự kỷ). Tỉ lệ mắc pica cũng cao hơn ở những người bị căng thẳng liên quan đến gia đình. Pica có thể là một triệu chứng của bệnh thiếu máu (tức là thiếu sắt) và mất cân bằng hóa học khác.

Tiến sĩ Mark Griffiths, Giáo sư Đại học Nottingham Trent, Nottingham, Vương quốc Anh đã đưa ra những con số thống kê rất có ý nghĩa:

- 0,02% ở phụ nữ mang thai ở Đan Mạch.

- 8% ở phụ nữ mang thai da đen ở Mỹ (pagophagia).

- 9% ở phụ nữ mang thai Ả Rập Saudi.

- 26,5% ở phụ nữ mang thai Tanzania (geophagia).

- 31% phụ nữ Mexico mang thai ở California.

- 44% phụ nữ Mexico mang thai.

- 50% phụ nữ Nigeria mang thai.

- 74% ở phụ nữ mang thai Kenya.

- 44% ở bệnh nhân thiếu máu Pháp.

- 64% ở bệnh nhân thiếu máu Thổ Nhĩ Kỳ.

- 22% -26% ở người lớn chậm phát triển trí tuệ.

- 34% ở bệnh nhân hồng cầu hình liềm.

Những con số khá thú vị, đặc biệt phụ nữ mang thai dễ mắc pica, nguyên nhân một phần do thay đổi tâm lí, phần nữa là thay đổi hormon, nhưng quan trọng hơn cả là tình trạng thiếu chất.

 Đặc biệt là thiếu sắt, kẽm, đồng, selen, mangan, coban và các nguyên tố vi lượng khác. Tôi đã gặp những bà bầu thèm ăn đất, ăn thạch cao, ăn gạch non; nhưng sau khi đẻ thì hết. Những bệnh nhân thiếu máu cũng vậy, sẽ dẫn đến thiếu sắt, chưa kể các nguyên tố vi lượng khác.

Như vậy, pica trong trường hợp này chỉ là triệu chứng phản ánh tình trạng thiếu chất, nên bổ sung ăn uống đầy đủ vi chất là khỏi.

Ngoài những yếu tố thể chất, pica hay gặp nhiều do nguyên nhân tâm lí, như trẻ chậm phát triển trí tuệ, tự kỉ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, tâm thần phân liệt.

Các bậc cha mẹ nên để ý một số hành vi của con, như trẻ ngồi hay rung đùi, nắm chặt tay, giật tóc, xoắn đuôi tóc thành nọn rồi đút vào miệng qua 1 bên mép, kéo gấu áo lên xoắn lại rồi nhai ngậm; đó là những biểu hiện có vấn đề tâm lí dễ dẫn đến pica.

Không chỉ con người mà các loài động vật như lợn, gia súc, cừu cũng mắc chứng pica. Nhưng động cơ của các loài động vật khác có thể chỉ đơn giản là quá đói hoặc nuốt nhầm, nó không giống như con người cố ý dẫn đến mất kiểm soát.

Nhiều người thắc mắc, ăn toàn thứ nguy hiểm, thậm chí cả đống vật sắc nhọn vào dạ dày, cơ thể làm sao chịu nổi. Thực tế, hệ thống đường tiêu hóa của chúng ta vẫn có khả năng "chịu lỗi" nhất định.

Đối với những dị vật hoàn toàn khó tiêu, hệ tiêu hóa sẽ cố gắng đào thải chúng ra ngoài bằng phân, từ đó giảm thiểu thiệt hại. Tôi đã gặp không ít phạm nhân nuốt kim khâu, lưỡi dao lam cạo râu, nhưng chẳng làm sao. Tuy nhiên, nuốt dị vật sắc nhọn nguy cơ gây thủng ruột rất cao, nuốt nhiều dị vật có thể gây tắc ruột cực kì nguy hiểm.

BS Trần Văn Phúc, khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Xanh Pôn)

Theo PLBĐ