Mùa nắng nóng, cao điểm bệnh dại gia tăng

Chỉ 5 tháng đầu năm 2018, cả nước ghi nhận 21 ca tử vong vì bệnh dại, hầu hết đều chưa tiêm phòng vaccine. Trong khi đó, nhiều người dân vẫn mắc sai lầm sau khi bị chó, mèo cắn, không tiêm vaccine phòng bệnh vì nhiều lý do.

Vết chó dại cắn nữ bác sĩ thú y tại Phú Thọ. Ảnh: TL

Sinh nghề, tử nghiệp vì chủ quan

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Trưởng khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, tại đây trong vòng 3 tuần, đã có 2 bệnh nhân tử vong vì mắc bệnh dại. Mới đây nhất là bệnh nhân P.T.C (24 tuổi, ở huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Chị C là bác sĩ thú y đang làm việc tại Phú Thọ.

Cách đây gần 2 tháng, trong lúc đang làm việc, chị C đã bị chó ốm cắn vào bàn tay phải. Sau khi bị cắn, chị C đã rửa vết thương, sát trùng và băng lại. Sau 4 ngày, con chó chết, tuy nhiên chị C vẫn không tiêm phòng vaccine dại vì nghĩ chó chết do… bị viêm đường hô hấp trên. Đến ngày 2/6, bệnh nhân xuất hiện đau nhức chỗ cắn và vùng vai phải, tê bì chân tay, sau đó lan ra toàn thân, kèm cảm giác khó thở, sợ gió, sợ nước.

PGS.TS Đỗ Duy Cường cho biết: Bệnh nhân được chuyển đến Khoa Truyền nhiễm lúc 20h ngày 3/6 trong tình trạng điển hình của bệnh dại. Bệnh tiến triển rất nhanh, đến sáng 4/6, tim bệnh nhân ngừng đập, ngừng tuần hoàn. Sau khi được cấp cứu, nhịp tim của bệnh nhân đập trở lại, nhưng tình trạng nặng nên gia đình đã xin cho bệnh nhân về nhà và tử vong lúc 10h sáng 4/6. Điều đáng lưu ý là con chó cắn chị C cũng cắn thêm 2 người nữa, nhưng 2 người này đã đi tiêm phòng và thoát chết.

Trước đó, PGS.TS Bùi Vũ Huy, Trưởng khoa Nhi (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cũng thông tin, tại Khoa này vừa có 2 bệnh nhi tử vong thương tâm do bị chó dại cắn. Trong đó, một cháu bé 12 tuổi (dân tộc Mường, sống tại tỉnh Hòa Bình) tử vong sau 1 tuần vào viện. Gia đình bé nuôi chó đẻ. Sau khi chó mẹ bị ốm, gia đình bệnh nhân đã bán đi nhưng vẫn giữ lại đàn chó con để chăm sóc. Trong quá trình chơi đùa với chó con, cháu bé bị chó con gặm vào tay và mắc bệnh. Trường hợp thứ 2 là cháu bé 9 tuổi (dân tộc Mông, Lạng Sơn) tử vong chỉ nửa ngày sau khi nhập viện. Cả 2 trường hợp khi bị chó cắn đều không thông báo cho bố mẹ biết, để khi biểu hiện bệnh trên cơ thể thì mới được phát hiện. Lúc đó, các bác sĩ không thể cứu chữa được nữa.

Tại Khoa Cấp cứu của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương này, trong 3 tháng đầu năm 2018 đã tiếp nhận 3 ca tử vong vì bệnh dại. Tất cả đều chủ quan không tiêm phòng vaccine dại sau khi bị chó cắn, nhập viện muộn, lên cơn dại và đều tử vong trong một thời gian ngắn điều trị. Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, đến hết tháng 5/2018, cả nước đã có 21 trường hợp tử vong do dại lên cơn. Con số này trong cả nước năm 2017 là 63 ca.

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), bệnh dại đang tăng cao trở lại. Theo thống kê của ngành Y tế, năm 2016 cả nước có 91 trường hợp tử vong do bệnh dại (tăng 17% so với năm 2015 và tăng 38% so với năm 2014). Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cảnh báo, đáng tiếc là 15 đến 20% ca bệnh tử vong do nạn nhân tự ý điều trị bằng thuốc Nam, chỉ đến khi phát bệnh mới đưa đến cơ sở y tế, cho nên không thể cứu chữa.

Cao điểm bệnh dại là những tháng nắng nóng

PGS.TS Đỗ Duy Cường cho biết, bệnh dại là bệnh gây ra do virus dại lây truyền từ các loại động vật như chó, mèo… sang người, chủ yếu qua vết cắn hoặc vết trầy xước trên cơ thể. Hầu hết các trường hợp gây bệnh dại ở người tại Đông - Nam Á là do chó cắn. Bệnh dại thường tăng cao vào mùa nắng nóng từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm, gặp ở mọi lứa tuổi và hầu hết các trường hợp tử vong do bệnh dại đều không tiêm vaccine.

Thời gian ủ bệnh sau khi bị cắn thường vài tuần, có thể vài tháng, thậm chí hàng năm, tùy thuộc vào số lượng, mức độ tổn thương và vị trí của vết cắn có gần thần kinh trung ương hay không. Triệu chứng điển hình của bệnh dại thường là thể hung dữ với bệnh cảnh, sợ nước, sợ gió, kích thích, rối loạn thần kinh thực vật, tăng tiết nước bọt… Ngoài ra, bệnh dại thể liệt có thể gây liệt các chi rồi đến liệt toàn thân và tử vong nhanh chóng.

Theo PGS.TS Vũ Huy, có những người sau 20-30 ngày bị chó cắn mới bắt đầu lên cơn dại, có những người lâu hơn mới biểu hiện. “Đáng nói là khi vết thương chó cắn đã liền da, người bệnh vẫn bình thường nên càng chủ quan không nghĩ là chó dại cắn. Chỉ đến khi lên cơn dại với biểu hiện sợ gió, sợ nước thì mọi chuyện đã quá muộn, không còn cách gì cứu chữa", PGS.TS Vũ Huy nói.

Các chuyên gia khẳng định, bệnh dại khi đã có triệu chứng (dại lên cơn) thì không thể cứu được, tỷ lệ tử vong là 100%. Hiện nay, bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nên việc tiêm vaccine dự phòng bệnh dại sau phơi nhiễm là bắt buộc nếu bị chó, mèo hay các động vật khác bị dại hoặc nghi ngờ bị dại cắn. Người bị chó cắn tuyệt đối không tự chữa hoặc nhờ thầy lang khám chữa. Trong thời gian tiêm phòng vẫn phải tiếp tục theo dõi con chó đã cắn mình. Nếu sau 10 ngày con chó bình thường, không phải chó dại, thì có thể dừng tiêm. Không nên chờ đợi theo dõi chó ốm như nhiều người quan niệm, bởi nhiều con chó 2 - 3 tuần sau mới phát bệnh, lúc này người bị chó cắn mới vội đi tiêm thì đã muộn.

Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, nếu không may bị chó cắn, mèo cắn, cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút. Nếu không có xà phòng, có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó rửa sạch vết thương với cồn 70%, cồn i-ốt hoặc povidone-iodine (nếu có); hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.

Theo GiaDinh