Từ vụ Hoài Linh, có nên tiếp tục ủy thác cho nghệ sĩ làm từ thiện?

Khi một nghệ sĩ được cả giới nghệ sĩ lẫn công chúng yêu mến như Hoài Linh tin tưởng vẫn gây thất vọng khi làm từ thiện thì một câu hỏi được nhiều người đặt ra: Có nên góp tiền cho nghệ sĩ?

Năm ngoái, khi các tỉnh miền Trung phải gánh chịu thiệt hại nặng nề từ trận lũ lụt lịch sử, ca sĩ Thủy Tiên đã huy động được số tiền lên đến gần 200 tỷ đồng. Với số tiền quá lớn vượt ngoài tưởng tượng ban đầu, cô đã nói rằng "ôm tiền từ thiện giống như bom nổ chậm". 

Vì thế, thời gian đó, Thủy Tiên đã dừng tất cả các hoạt động nghệ thuật, chấp nhận xa gia đình dài ngày và những vất vả về công sức lẫn thị phi để giải ngân nhanh nhất số tiền từ thiện. Chồng cô – cựu cầu thủ Công Vinh phải trợ giúp cùng vợ, cũng là để giúp Thủy Tiên thoát ra khỏi những dị nghị, ồn ào đến từ những untifan.

Tương tự như Thủy Tiên, ca sĩ Thái Thùy Linh ví von rằng người làm hoạt động xã hội cầm tiền từ thiện giống như đang mang một món nợ. "Việt Nam chưa có các tổ chức thiện nguyện chuyên nghiệp, người làm công tác xã hội không được trả lương. Cứ bảo làm từ thiện là phải bỏ hết thời gian, tiền của của mình mãi thì khó lắm", cô nói.

Trong khi đó, công chúng đòi hỏi, nghệ sĩ kêu gọi công chúng ủng hộ làm từ thiện thì khi trao phải có trách nhiệm thông báo, có sao kê, chứng từ đầy đủ để chứng minh việc minh bạch trong việc sử dụng tiền từ thiện. Nếu không thì không đáng tin để tiếp tục nhận sự chung tay.

Thậm chí, ca sĩ - nhạc sĩ Duy Mạnh cho rằng nghệ sĩ nhận tiền làm từ thiện sẽ không đáng tin bằng việc gửi gắm qua tài khoản của Mặt trận Tổ quốc hoặc Hội Chữ Thập Đỏ để được Nhà nước công nhận.

Họ có các ban ngành để quản lý số tiền đó nên nếu cá nhân nào "ăn chặn" sẽ bị xử tù. Nam ca sĩ cũng cho rằng nếu đưa trực tiếp cho cá nhân, nghệ sĩ, anh sẽ cảm thấy mình là "thằng ngu".

Về vấn đề này, MC Trấn Thành từng có quan điểm phản bác: "Nhiều người cứ bắt nghệ sĩ chúng tôi phải giải trình số tiền từ thiện, nếu như thế có lẽ chúng tôi sẽ không làm nữa. Đây không phải nhiệm vụ chúng tôi sinh ra phải làm".

Ca sĩ Thái Thùy Linh, người có thâm niên trong việc làm từ thiện cũng cho rằng đó là điều rất khó với nghệ sĩ: "Tôi tin rằng không chỉ có mình mà tất cả các nghệ sĩ đều không quá giỏi giang trong việc chi ly, tính toán số má như một nhà khoa học hay những doanh nhân. Có rất nhiều cách để minh bạch chuyện giải ngân khi làm từ thiện nhưng quan trọng nhất vẫn là người thật việc thật.

Nghệ sĩ mà đòi hát hay, diễn kịch giỏi, viết kịch bản tốt, có lòng nhân ái, văn hay chữ tốt, biết dùng sức ảnh hưởng lại giỏi làm kế toán, quản lý tài chính thì chắc thành tiên hết".

Nhưng ngay cả khi có sao kê của ngân hàng, hoá đơn chi tiêu, chứng nhận nhận tiền của các địa phương thì chuyện nghi ngờ vẫn chưa phải đã hết.

Như ca sĩ Thủy Tiên, dù được đánh giá là có một ê kíp hỗ trợ khá chuyên nghiệp trong làm từ thiện miền Trung hồi năm ngoái nhưng cô vẫn chịu rất nhiều điều tiếng và sự công kích từ các hội nhóm.

Trong trần tình mới đây sau vụ Hoài Linh, cô đã tiết lộ rằng sau khi chứng kiến cảnh tang thương ở miền Trung, cô đã tức tốc lên đường cứu trợ nên khi chi tiêu, không có chính quyền xác nhận số tiền phát cho bà con. Tổng số tiền không có hóa đơn là 2.669.705.000 đồng. Để tránh điều tiếng, vợ chồng cô đã quyết định bỏ tiền túi bù vào.

Ngoài ra, do có một số người phản ứng Thủy Tiên cảm tính khi cho một bác nông dân ở Hà Tĩnh 200 triệu, cho 2 bạn ở Nghệ An hơn 100 triệu trả nợ và cho thêm tiền những người nghèo khổ… nên cô cũng quyết định bỏ tiền nhà để bù vào. Tổng số tiền bù là hơn 1 tỷ. Tiền đi lại, ăn ở, vé bay cả đoàn 40 ngày là 250 triệu cũng được lấy từ tiền riêng cá nhân chứ không phải trong số tiền ủng hộ của mọi người.

Nhìn lại các câu chuyện nghệ sĩ kêu gọi từ thiện, dường như chưa có ai là không vướng vào những nghi ngờ, thắc mắc và cả những xúc phạm. "Làm dâu trăm họ" thì khó có chuyện được khen nhưng với những ai làm từ thiện đúng nghĩa, chắc chắn sẽ không tránh được cảm giác tổn thương và sợ làm từ thiện theo kiểu uỷ thác. 

Nhiều nghệ sĩ vì thế đã lấy đó làm bài học cho mình, thà bỏ tiền túi còn hơn là nhận tiền đóng góp của công chúng. Như ca sĩ Tùng Dương mới đây đưa ra thông báo sẽ chung tay cùng Bắc Giang và Bắc Ninh chống dịch đã nhận được nhiều lời đề nghị xin số tài khoản cá nhân để cùng anh tiếp sức.

Tuy nhiên, Tùng Dương cho biết anh chưa muốn huy động từ fan vì lo ngại nếu nguồn ủng hộ lớn sẽ không kiểm soát được.

Trong khi đó, ca sĩ Thái Thùy Linh cho rằng người làm từ thiện là đang nghĩ cho những người thiệt thòi, thiếu thốn nhưng xã hội cũng phải nghĩ cho người làm từ thiện nữa. "Cứ cho là người ta có một chút sai lầm đi nhưng dư luận cứ đánh đồng tất cả, đưa ra những lời thóa mạ quá đáng thì sau này chẳng ai dám làm từ thiện nữa.

Qua dịp này, tôi mong mọi người nhìn câu chuyện nhiều chiều, cái gì chưa đúng thì nhìn nhận nhưng cũng đừng vùi dập kiểu yêu thì cho lên mây, ghét thì dìm xuống tận đáy.

Tôi không thể bênh vực anh Linh trong chuyện này nhưng ngoài kia vẫn còn rất nhiều người vẫn bền bỉ hoạt động xã hội, mọi người đừng phủ nhận tất cả. Trường hợp của anh Hoài Linh cũng là bài học sâu sắc cho chúng tôi", Thái Thùy Linh nói.