Tội lỗi mang tên URC: URC phải nhanh chóng thu hồi các sản phẩm chứa chì

Nước Trà xanh C2 và nước tăng lực Rồng đỏ của Công ty TNHH URC Việt Nam (gọi tắt là URC) chứa một lượng chì gấp 17 lần mức công bố, đang khiến người tiêu dùng (NTD) cả nước hoang mang cực độ.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas).

Đầu độc người Việt

Chì là một kim loại nặng cực độc với cơ thể người. Chủ yếu được dùng trong sản xuất ắc qui, súng đạn, có nhiều trong khai thác quặng sắt... Chì được hạn chế hoặc cấm sử dụng trong sản xuất hàng tiêu dùng, thực phẩm, đồ uống.

Tại thời điểm này có ít nhất 5 lô hàng, sản xuất từ cuối năm 2015 đến đầu năm 2016 bị nhiễm độc chì nặng, tới mức một chai C2 hoặc Rồng đỏ có khả năng khiến vài đứa trẻ trở nên đần độn, chậm phát triển và thấp còi... được xem là bê bối lớn nhất, nghiêm trọng nhất về an toàn vệ sinh thực phẩm trong nhiều năm trở lại đây ở nước ta.

Châm ngòi cho cơn bão phẫn nộ trong dư luận hiện nay chính là sự kiện ngày 9/5, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế đã lấy mẫu nguyên liệu tại nhà máy, mẫu nước giải khát Trà xanh C2 và Rồng đỏ trên thị trường để kiểm tra. Cả 2 sản phẩm trên là sản phẩm của URC, do nhà máy URC tại Lô CN 2.2 khu công nghiệp Thạch Thất - Quốc Oai, huyện Thạch Thất, Hà Nội sản xuất.

Kết quả cho thấy, Trà xanh C2 có hàm lượng chì là 0,087 mg/l, Rồng đỏ có hàm lượng chì là 0,085 mg/l, trong khi tiêu chuẩn cho phép là nhỏ hơn hoặc bằng 0,05 mg/l, tức vượt ngưỡng an toàn lên đến 17 lần. Với kết quả này, ngày 20/5, Thanh tra Bộ Y tế buộc phải ra quyết định tạm dừng lưu thông 3 lô hàng của URC từ ngày 20/5.

Cụ thể: Trà xanh hương chanh C2 có ngày sản xuất 4/2/2016; hạn sử dụng (HSD) 4/2/2017; kết quả kiểm nghiệm hàm lượng chì là: 0,085 mg/l; mức công bố là: Nhỏ hơn hoặc bằng 0,05 mg/l.

Nước tăng lực hương dâu hiệu Rồng đỏ có ngày sản xuất 19/2/2016; HSD 19/11/2016; kết quả kiểm nghiệm hàm lượng chì là: 0,053 mg/l; mức công bố là: Nhỏ hơn hoặc bằng 0,05 mg/l.

Nước tăng lực hương dâu hiệu Rồng đỏ có ngày sản xuất 10/11/2015; HSD 10/8/2016; kết quả kiểm nghiệm hàm lượng chì là 0,068 mg/l; mức công bố là nhỏ hơn hoặc bằng 0,05 mg/l.

Thanh tra Bộ Y tế yêu cầu URC có trách nhiệm tạm dừng lưu thông các lô hàng hóa bị nhiễm độc chì; tiến hành thu hồi, bảo quản các lô để chờ xử lý theo quy định của pháp luật; báo cáo cụ thể số lượng sản phẩm đã sản xuất, đã bán, địa bàn bán và còn tồn của từng lô hàng có kết quả kiểm nghiệm không đạt; số lượng cụ thể của từng lô nguyên liệu đã được sử dụng để sản xuất ra các lô sản phẩm có kết quả kiểm nghiệm không đạt như đã thông báo, gửi về Thanh tra Bộ Y tế trong ngày 23/5/2016.

Tuy nhiên, sau nhiều ngày ra thông báo, trong khi dư luận đang rất lo lắng cho sức khỏe bản thân và gia đình thì các con số cụ thể URC có trách nhiệm phải báo cáo vẫn đang là một bí mật lớn.

Nhưng, thông tin được cho là bị rò rỉ từ chính nội bộ URC cho biết ba lô hàng trên đã được phân phối khắp trên cả nước sau khi sản xuất, không còn hàng tồn kho, với khoảng 38.390 thùng, tương đương 921.360 chai, trong đó chứa đựng xấp xỉ 30 kg chì cực độc.

Tiếp đó, chiều tối ngày 23/5, ông Nguyễn Văn Nhiên, Phó Chánh Thanh tra Bộ Y tế, Trưởng đoàn thanh tra của Thanh tra Bộ Y tế về an toàn thực phẩm tại Công ty TNHH URC Hà Nội cho biết công ty này cũng phải tạm dừng lưu hành thêm 2 lô sản phẩm khác bao gồm: Lô trà xanh hương chanh có ngày sản xuất: 11/1/2016; HSD: 11/1/2017 với hàm lượng chì là 0,46 mg/l. Lô nước tăng lực hương dâu Rồng đỏ có ngày sản xuất: 14/1/2016; HSD: 14/10/2016 với hàm lượng chì là 0,21 mg/l.

Với 2 lô hàng sau này, hiện cơ quan chức năng vẫn chưa nắm rõ số lượng sản phẩm đã sản xuất, đã bán, địa bàn bán và số lượng còn tồn của từng lô, số lượng cụ thể của từng lô nguyên liệu đã được sử dụng để sản xuất ra 2 lô sản phẩm nói trên.

Liệu tất cả sản phẩm được sản xuất tại các nhà máy của URC không nhiễm độc chì, khi công tác kiểm nghiệm chỉ mới thực hiện đơn lẻ ở một số lô?

 

Bức email rò rỉ trên mạng được cho là đề xuất hối lộ 2 cán bộ tại Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm quốc gia. Đại diện URC Việt Nam thừa nhận email đó là thật, nhưng phần số tiền đề xuất là 1M (một triệu đồng) đã bị chỉnh sửa thành 1B (1 tỷ đồng) trước khi ai đó tung lên mạng. Khoản đề xuất chi và sản phẩm tặng kèm được cho là URC trả phí đi lại cho người của đơn vị này.

URC muốn một tay che trời?

Đến thời điểm này, URC vẫn chưa có bất kỳ một động thái nào giải thích hay xin lỗi NTD. Khảo sát nhanh tại các cửa hàng tạp hóa, các nhà phân phối nhỏ tại 2 thành phố lớn là TP.HCM và Hà Nội, những chủ cửa hàng này chưa nhận được bất kỳ thông báo nào từ nhà sản xuất về việc rà soát hay thu hồi sản phẩm nằm trong diện phải thu hồi nói trên.

Một trong những lý giải đang lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội và một số trang điện tử là vì URC với sự hậu thuẫn của một tập đoàn truyền thông có tiếng đang cố xoay xở để bưng bít dư luận và che đậy tội ác đầu độc hàng triệu người NTD Việt trong thời gian qua.

Theo đó, các nguồn tin cho rằng URC đã chi hàng chục tỷ đồng “mua” các báo, đài truyền hình không đưa tin hoặc đưa tin trung lập về vụ việc, mua các dịch vụ tạo dư luận trên facebook, đồn thổi về năng lực xét nghiệm của các đơn vị thuộc Bộ Y tế là bất nhất và không đủ độ tin cậy; đặc biệt là hối lộ hai cán bộ tại một đơn vị xét nghiệm của Bộ Y tế để làm sai lệch kết quả theo hướng có lợi cho URC.

Thực hư các cáo buộc nêu trên như thế nào, rất cần cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng vào cuộc xem xét, điều tra và làm sáng tỏ. Đừng để các nhà báo và cơ quan báo chí chân chính bị kéo vào scandal tội lỗi của URC.

 

Trong hình là một bé gái 11 tuổi ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình rơi vào tình trạng phồng rộp da toàn thân, loét miệng, sốt cao, khó thở phải chuyển vào Bệnh viện TW Huế điều trị, do uống phải nước ngọt kém chất lượng nghi là Rồng Đỏ. Sự việc xảy ra vào cuối tháng 11/2015.

NTD có quyền khởi kiện URC

Trả lời Báo Người Tiêu Dùng, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người Tiêu Dùng Việt Nam (Vinastas) cho biết: “Qua tìm hiểu thông tin trên báo chí và trao đổi với lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, được biết, vụ việc vẫn đang trong quá trình giải quyết. Hiện nay đã có kết quả kiểm nghiệm cho thấy hàm lượng chì vượt quá mức công bố, cơ quan chức năng đã yêu cầu tạm dừng lưu thông, tiến hành thu hồi, chờ xử lý. Trước mắt, URC phải nhanh chóng thu hồi tất cả sản phẩm này để bảo đảm sức khỏe cho NTD. Khi các cơ quan chức năng đưa ra được hướng xử lý cụ thể, URC có trách nhiệm phải chấp hành yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, như đình chỉ lưu thông, thông báo rộng rãi cho NTD, tiến hành việc tiêu hủy toàn bộ số hàng đó và tất nhiên phải chấp hành các xử phạt theo quy định”.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, luật sư Nguyễn Đăng Tư (Văn phòng Luật sư Trilaw), luật sư Nguyễn Minh Hương (Phó Chủ tịch Hội chống gian lận thương mại và hỗ trợ NTD TP.HCM, Trưởng Văn phòng Luật sư A Hòa) đều cho rằng: Những ai đã uống các sản phẩm thuộc những lô hàng có nồng độ chì vượt quá mức công bố, nếu thấy trong người không được khỏe hay có các dấu hiệu về sức khỏe khác hoặc không có dấu hiệu nào nhưng bất an thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và làm xét nghiệm cần thiết. Nếu có thiệt hại xảy ra thì được quyền yêu cầu URC bồi thường thiệt hại.

Theo đó, điều 8, Luật Bảo vệ quyền lợi NTD và điều 9, Luật An toàn thực phẩm, NTD có quyền được khiếu nại, tố cáo, khởi kiện và được bồi thường thiệt hại theo quy định do sử dụng thực phẩm không an toàn gây ra.

Mặt khác, người kinh doanh cũng có quyền yêu cầu URC hợp tác trong việc thu hồi và xử lý sản phẩm không bảo đảm an toàn; có quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện và được bồi thường thiệt hại theo điều 8, Luật An toàn thực phẩm.

URC có bị xử lý hình sự?

Trước câu hỏi liệu URC có bị xử lý hình sự khi cơ quan có thẩm quyền đưa ra kết luận 2 sản phẩm Trà xanh C2 và Rồng đỏ không bảo đảm an toàn, gây nguy hại cho sức khỏe NTD, cả luật sư Minh Hương và luật sư Nguyễn Đăng Tư cho rằng: Pháp luật Việt Nam hiện hành chưa quy định trách nhiệm hình sự đối với tổ chức, do vậy Công ty URC sẽ không thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nhưng, trong một số trường hợp nếu gây hậu quả nghiêm trọng thì sẽ xác định các cá nhân có trách nhiệm liên quan để truy tố trách nhiệm hình sự, ví dụ như vụ sập giàn giáo tại công trình Formosa Hà Tĩnh trước đây.

Riêng về tội đưa và nhận hối lộ để làm sai lệch kết quả kiểm nghiệm hàm lượng chì trong C2 và Rồng đỏ như những thông tin rò rỉ vừa qua là có thật, theo luật sư Nguyễn Đăng Tư, việc làm đó rất nghiêm trọng: “Bộ luật Hình sự năm 1999, sửa đổi năm 2009. Điều 279, quy định rõ: Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ 300 triệu đồng trở lên để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Và, Điều 289, quy định rõ: Người nào đưa hối lộ mà của hối lộ có giá trị từ 300 triệu đồng trở lên, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng sẽ bị phạt tù từ 20 năm hoặc tù chung thân”.

Luật sư Nguyễn Đăng Tư, Văn phòng Luật sư Trilaw

Siêu thị “tẩy chay”, doanh số sụt giảm

Thông tin về Báo Người Tiêu Dùng, đại diện hệ thống siêu thị Lotte Mart Việt Nam, ông Nguyễn Minh Tâm, Giám đốc thu mua ngành hàng thực phẩm Khô, cho biết: “Ngay khi có thông tin từ Bộ Y tế vào ngày 20/5/2016, Lotte Mart đã quyết định tạm dừng việc lưu hành sản phẩm nước Trà xanh hương chanh C2 và nước tăng lực hương dâu Rồng Đỏ từ sáng ngày 21/5/2016. Hiện Lotte Mart đang làm việc với nhà cung cấp URC để tiến hành thu hồi sản phẩm. Chúng tôi nhìn nhận đây là hành động kịp thời và cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi cũng như sức khỏe của NTD, tránh để NTD gặp phải những phát sinh không đáng có”.

Đại diện siêu thị Emart (Hàn Quốc) cũng cho biết hiện đã rút toàn bộ sản phẩm Trà xanh C2 và nước tăng lực Rồng đỏ của URC ra khỏi kệ hàng.

Riêng, đại diện truyền thông của hệ thống siêu thị Co.opmart, ông Võ Hoàng Anh thì chia sẻ: “Sản phẩm C2 và Rồng đỏ hiện đang kinh doanh tại hệ thống bán lẻ Saigon Co.op được nhập từ nhà máy URC Bình Dương, không có sản phẩm C2 và Rồng đỏ nào nằm trong 5 lô hàng bị thu hồi. Saigon Co.op tiếp tục theo dõi sát thông tin từ các cơ quan chức năng và tăng cường kiểm soát chất lượng hàng hóa để có bước xử lý tiếp theo”. Ông Hoàng Anh cũng cho biết thêm, mặc dù các sản phẩm đang kinh doanh trong Co.opmart không thuộc diện bị thu hồi nhưng doanh số bán ra sụt giảm nghiêm trọng, NTD rất e dè.

Theo La Giang (NTD)