Sẽ có máy đọc suy nghĩ trong tương lai?

Tưởng chừng như trong phim khoa học viễn tưởng, nhưng theo chuyên gia thần kinh Marcel Just ở Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), với những ứng dụng công nghệ hiện đại và những thành tựu vượt bậc trong việc giải mã những suy nghĩ của con người dựa vào theo dõi hoạt động của não bộ, các nhà khoa học có thể chế tạo được một thiết bị không chỉ có khả năng ”ghé vào” não bộ để đọc suy nghĩ mà còn có thể “dự đoán” xem não sắp sửa suy nghĩ gì.

Trong tương lai, sẽ xuất hiện thiết bị có khả năng đọc được suy nghĩ của con người?

Tại Đại học Yale (Mỹ), các nhà nghiên cứu hồi tháng 3 vừa qua đã công bố công trình nhận mặt người bằng cách nhìn vào hoạt động não.

Hầu hết những nghiên cứu về đề tài “đọc” não bộ hiện nay đều dựa trên máy chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để đoán biết những gì đang xảy ra trong não. Những người tham gia được cho xem 300 bức ảnh chân dung khác nhau. Trong lúc họ xem, máy fMRI ghi nhận các hoạt động trong não của họ, tạo ra một kho dữ liệu của riêng từng người về cách phản ứng của não trước từng ảnh chân dung. Kho dữ liệu hình ảnh này được diễn dịch sang thành thuật toán trên máy tính để ghi nhận lại theo ngôn ngữ của toán học sự phản ứng của não trước từng gương mặt.

Những người tham gia sau đó được xem lại vài tấm chân dung trong bộ 300 tấm kể trên. Chỉ bằng việc so sánh hoạt động của não với kho dữ liệu đã được số hóa trên máy tính, các nhà nghiên cứu có thể đoán đúng 60 – 70% người tham gia đang nhìn hình nào.

Những nghiên cứu như kể trên mở ra viễn cảnh về các ứng dụng mà ngay cả các nhà khoa học còn chưa hình dung ra hết. Nhưng người ta sẽ ngay lập tức nghĩ đến việc nghiên cứu về những căn bệnh khó khăn khi nhận biết vật xung quanh, chẳng hạn tự kỷ. Ứng dụng dùng não bộ để điều khiển xe lăn, điều khiển các hoạt động hằng ngày cho người khuyết tật cũng rất hiển nhiên. Hoặc trong lĩnh vực điều tra tội phạm chẳng hạn, một người nhìn thấy thủ phạm gây án sau đó chỉ cần nhớ lại trong đầu hình ảnh kẻ xấu là ra ngay được một bức hình của y…

Nhưng nó cũng khiến người ta nghĩ đến những viễn cảnh đáng sợ, chẳng hạn một thế lực nào đó kiểm soát hoàn toàn não bộ của bạn, đọc được hết mọi suy nghĩ, toan tính của bạn. Rồi sẽ đến một thời đại không ai giấu ai được bất kỳ điều gì, mọi suy nghĩ trong đầu đều bị cả thiên hạ nhòm ngó? “Tôi đồng ý rằng bạn có thể sợ nhưng bạn không cần phải sợ trong 50 năm nữa”, Gallant – nhà khoa học “ngó” vào não người ta trong cuộc nghiên cứu xem phim kể trên dự đoán.

Còn nhiều trở ngại rất lớn chưa thể vượt qua được cho tới giờ phút này trong việc chế tạo máy đọc suy nghĩ. fMRI – trọng tâm của hầu hết các cuộc nghiên cứu hiện nay là một thiết bị rất cồng kềnh, không thể xách tay, lại cực kỳ đắt đỏ. Hình ảnh máy này ghi lại cũng không thể chuyển động. Độ phân giải của fMRI cũng rất thấp, chỉ tạo được những bức hình lờ mờ mà các nhà khoa học phải đoán dựa trên cơ sở dữ liệu.

Còn một trở ngại cực lớn khác: phản ứng của não mỗi người trước cùng một bức hình là khác nhau nên không có chuyện tạo ra một cái máy đọc não bộ dùng chung cho tất cả mọi người. Trong tất cả các cuộc nghiên cứu kể trên, các nhà khoa học phải nghiên cứu trên từng cá nhân một. Cuối cùng, để đọc được các tín hiệu trong não thì cần sự hợp tác hoàn toàn của người được đọc. Hãy cứ yên tâm, ít nhất là 50 năm nữa thiên hạ mới đọc được suy nghĩ của bạn – nếu như Gallant đoán đúng.

Theo Kiều Oanh/TinNong